اسلام آباد۔12ستمبر (اے پی پی) سرائیکی ڈیپارٹمنٹ اسلامیہ یونیورسٹی بہاول پور دے چئیرمین تے لکھاری ڈاکٹر ممتاز بلوچ دی نویں کتاب ” ” چھپ گئی اے جیندا تبصرہ ڈاکٹر محبوب تابش سوہݨے انداز اچ کیتے۔ کتاب تے الیندے ڈاکٹر محبوب تابش آکھیے جو ممتاز خاں بلوچ وسوں دا اینجھا ماہݨوں ھے جیندے سینے اپݨی زبان تے اوندے ادب سانگے علمی کم تے ڳول پھرول دی سک نت سوائی ھے۔ ݙو سال پہلے انھیں خادم مکھݨ ٻیلے آلے دی ہیر کوں لبھ کے ستھیا سودھیا تے نویکلی اہر نال اینکوں ستریا تے چھاپیا۔ گھٹو گھٹ ھک سو ستر سال پہلے ڄمݨ آلے شاعر دی ایں مثنوی دی اکھریت (متن) کوں پرکھ پرچول دا چھاݨا لا نجھا کے سرائیکی زبان آتے شعر وادب دے استادیں تے طالب علمیں کوں دان کیتا۔ لطف علی سیفل نامہ طرز تے لکھئیل اے مثنوی اڄ ممتاز بلوچ دے علمی پورھیے اچوں سرائیکی ویورت کاریں تے سوجھواݨیں کوں نویں پھلپھوٹ دی سبیݨ لیندی ھے۔ انھاں دا بیا آکھݨ ہا جو حالی اساں انھیں دی ایں علمی پورھیے دے سوجھلے دی چس رس اچوں نہ نکلیے ہاسے جو انھیں اپݨے پورھیے دے سمل اچوں سرائیکی اچ لکھیجݨ آلے منظوم قصیں دا تقابلی مطالعہ ستھ سودھ کے ” سرائیکی میں ہیر رانجھا کے قصوں کا تقابلی مطالعہ” دے ناں نال ھک نویں پوتھی دان کیتی۔ ھک سو تریاسی پہنیں تیں دگھرئیل ایں پوتھی وچ انھیں ستارھاں قصیں دا تقابلی کیتے۔ اے کم ایں ڳالوں ودھ نہوکڑا ھے جو اَساݙی اساطیری ریت توں گھن اڄوکی علمی سماجی تریمتیں نویں راند اچ تریمت دی جھاہ نویکلی ھے جیکوں مردیں دے ݙڈھپ پاروں ول ول ونڄانوݨ دی بے اڄی ریت ݙک ان بݨدی ھے۔ایں پوتھی اچ سرائیکی کن ٻیا ممتاز بلوچ چھی ٻوریہچڑ زبان وچ ایں قصے دی ریت بارے ڳال ٹوری ھے جیندے وچ انگریزی فارسی سندھی پنجابی ہندی تے اڑدو شامل ہن۔ اکبر بادشاہ دے زمانے اچ لکھیجݨ دامودرداس دی موہری ہیر توں لاکے ایاز سہروردی دی اڄوکی ہیر تائیں انھیں سموریں قصیں تے پرکھ تے ڳول پھرول دے تلاوڑے نال الواۓ۔ انھیں دی ڳول تے برمیچݨ دی علمی راند ساکوں ݙساۓ جو قصے چھڑے اساطیری کہاݨی یا وقت بھورݨ سانگے محض چس رس دی شئے نی ہوندے بھل اے ساݙے اڄوکے سجھ نال سانجھ کر تے اَساݙے اڳوال کوں سجھالݨ اچ ساݙے امدادو بݨدن ۔ انھیں دی تݙ تے شکتی دا اندازہ اتھوں لایا ونڄ سڳدے جو مقدس کتابیں تو لا سائنس فکشن دے پوتھی. تائیں اے ہر جھاہ موجود ہن۔باقی کولابہ سعید سعید ‘ مراد لائق جونپوری ‘ازمیتا چنابی ‘ فقیر اللہ افرین ‘ منشی سندر داس’ میر قمرالدین کن ٻیا ست ٻے لوکیں وی ہیر کوں فارسی اچ سہایا تے ستریا۔ اینویں اڑدو اچ چھی لوکیں ایں داستان کوں منظوم کیتے۔ اینویں چالھی لوکیں پنجابی زبان اچ جیندے وچ راقم برخوردار دی زبان کوں پنجابی دی جھاہ سرائیکی منیندے ۔تراۓ ڄݨیں ایں قصے کوں ہندی زبان دی سوبھ ݙتی ھے۔ سندھی زبان دے چار شاعری ہیر دا پورا قصہ کیتے تے ٻہوں ساریں اپݨی شاعری اچ اوندی تات کیتی ھے۔ ھک شاعر اینکوں انگریزی زبان اچ ورتیا تے ݙو لوکیں وارث شاہ دی ہیر کوں انگریزی زبان اچ بولی وٹاند کیتی۔ممتاز بلوچ دے ایں کم دا سݨہپ اے ھے جو انھیں روایتی ڳول پھرول دی جھاہ ایں کم کوں اپݨی سک دی سوبھ نال وستی وستی ڳوٹھ ڳوٹھ ہنڈھ رل کے ھک ھک پوتھی ڳولی تے سودھی ول انھیں دا بر ٻہہ میچا۔
