اسلام آباد۔ 23 جون (اے پی پی) وفاقی وزیر خزانہ تے محصولات سینیٹر محمد اورنگزیب آکھیا اے جو حکومت اوکھے حالات اچ متوازن بجٹ پیش کیتے، سارے شراکت داراں دیاں تجویزاں اَتے سفارشاں بجٹ دا حصہ ہن، 12 لکھ تئیں دی آمدݨ تے ٹیکس دی شرح ہک فیصد رکھݨ دا فیصلہ کیتا ڳئے، ٹیکس دی تعمیل اَتے بنیاد اچ وسعت تے توجہ ݙتی ویندی پئی اے، سولر پینلز تے ٹیکس دی شرح 10 فیصد ہوسی، کپاہ اَتے دھاڳے دی درآمد تے سیلز ٹیکس اَتے ڈیوٹی دی چھوٹ مکا ݙتی ویسی، 75 سال توں ودھ عمر آلے پنشنرز کہیں وی قسم دے ٹیکس توں مُکت ہن۔
سنوار کوں قومی اسمبلی اچ آندے مالی سال دے وفاقی بجٹ تے عام بحث کوں نبڑیندیں ہوئیں وزیر خزانہ آکھیا جو او وزیراعظم، ڈپٹی وزیراعظم، اراکین قومی اسمبلی، قومی اسمبلی اَتے سینیٹ دی قائمہ کمیٹیز دے چیئرمیناں اَتے ارکان، اتحادی جماعتاں دے ارکان، اراکین قومی اسمبلی اَتے سارے شراکت داراں دے شکر گزار ہن جنہاں بجٹ دی تیاری، بحث اَتے ایں بارے تجویزاں اَتے سفارشاں کوں حتمی شکل ݙیوݨ اچ تعاون کیتا، ایں رہنمائی دی وجہ نال حکومت کوں متوازن بجٹ ݙیوݨ اچ مدد ملی۔ وزیر خزانہ آکھیا جو آندے مالی سال اچ حکومتی خرچیاں اچ ڳھٹکی اَتے ٹیکس دی بنیاد اَتے تعمیل تے زور ݙتا ڳئے، ٹیکس دی بنیاد اچ وسعت اَتے تعمیل کیتے ایف بی آر اچ اصلاحات اَتے ڈیجیٹلائزیشن دے عمل کوں اڳوں ودھایا ویندا پئے، تنخواہ دار طبقے تے ٹیکساں دا بوجھ گھٹ کیتا ڳیا اے، تعمیراتی شعبے کوں ریلیف ݙتا ڳیا۔
وزیر خزانہ آکھیا جو ٹیرف کوں معقول بݨاوݨ اہمیت دا حامل اے، درآمدی خام مال اَتے ٹیرف لائناں اچ سہولت نال نہ صرف برآمدات اچ وادھا تھیسی بلکہ صنعتاں کوں ودھاوݨ اَتے اصلاحات دے عمل کوں اڳوں ودھاوݨ اچ وی مدد ملسی، صنعتی پالیسی تیار اے اَتے ایں دا اعلان جلدی تھیسی جݙاں جو الیکٹرانک گاݙیاں کیتے پالیسی دا اعلان وی جلدی کیتا ویسی۔ وزیر خزانہ آکھیا جو توانائی سودھے اہم شعبیاں اچ اصلاحات دا عمل جاری راہسی، سماجی بہبود دے شعبے اچ بینظیر انکم سپورٹ پروگرام دا بجٹ 592 ارب روپے توں ودھا تے 716 ارب روپے کر ݙتا ڳئے۔ ایں اقدام نال تقریباً ہک کروڑ خانداناں کوں مالی امداد کیتی ویسی۔ ایں دے نال نال حکومت دی بھرپور کوشش ہوسی جو انہاں خانداناں دے لوکاں کوں ہنرمند کارکن بݨایا ونجے اَتے انہاں کوں آپݨی زندگیاں اچ وݙی تبدیلی گھن آوݨ، غربت دے چکر کوں تروڑن اَتے معیشت اچ آپݨا کردار ادا کرݨ دے قابل بݨایا ونجے۔ ایں بارے حکومت، بینظیر ہنرمند پروگرام کوں مطلوبہ وسائل ݙیسی۔ ایں طرحاں حکومت برٹش ایشین ٹرسٹ دے اشتراک نال پاکستان دا پہلا سکلز ایمپیکٹ بانڈ متعارف کراوݨ ون٘ڄݨ آلی اے جو نتائج تے مبنی مالی معاونت دی نویں مثال بݨسی اَتے نوجواناں کوں مارکیٹ نال ہم آہنگ تربیت فراہم کریسی۔
وزیر خزانہ آکھیا جو حکومت زرعی شعبے دے فروغ اَتے نِکے کساناں دی معاونت کیتے بغیر ضمانت اَتے نقد بنیاداں تے قرضے ݙیوݨ دا فلیگ شپ پروگرام بݨائے جئیں دے تحت ساݙھے بارہاں ایکڑ تئیں دے نِکے کساناں کوں ڈیجیٹل ذرائع نال 10 لکھ روپے تئیں دے قرضے ݙتے ویسن۔ ایں قرض نال منظور شدہ بج، کھاد، زرعی ادویات اَتے ڈیزل دی ادائیگی کیتی ون٘ڄ سڳسی اَتے کسان کوں فصل اَتے زندگی دی بیمہ سہولت وی ݙتی ویسی۔ ایں دے علاوہ حکومت کساناں کیتے الیکٹرانک ویئر ہاؤس رسید دا نظام وضع کرݨ ون٘ڄݨ آلی اے جئیں دے تحت اناج کوں سٹور کرݨ اچ مدد ملسی، کساناں کوں آپݨی فصل دی بہتر قیمت ملسی اَتے مجموعی فوڈ سکیورٹی اچ استحکام آؤسی۔ انہاں آکھیا جو حکومت قابل استطاعت ہاؤسنگ فنانس دے فروغ اَتے پہلی واری گھر ڳھنݨ یا ٻݨاوݨ دے خواہشمند گھٹ آمدݨ آلے لوکاں کیتے 20 سالہ مدت دی قرض سکیم متعارف کریسی، تریمتیں دی مالی شمولیت کیتے تریمتیں کیتے مخصوص مالیاتی پروگرام دے تحت ہک لکھ ترانوے ہزار توں ودھ تریمتیں کوں 14 ارب روپے دے قرضے فراہم کیتے ون٘ڄ چُکے ہن۔ اڳلے مالی سال اچ ایشیائی ترقیاتی بینک دے تعاون نال تریمتیں کوں تقریباً 14 ارب روپے دے ٻئے قرضے ݙتے ویسن۔
وزیر خزانہ آکھیا جو حکومت کوں تنخواہ دار طبقے تے ٹیکس دے بوجھ دا احساس اے۔ دستیاب مالی گنجائش اچ رہندیں ہوئیں ریلیف ݙیوݨ کیتے حکومت ابتدائی طور تے 32 لکھ روپے تئیں دی آمدݨ دی سلیبز تے ٹیکس دی شرح گھٹ کرݨ دی تجویز ݙتی۔ ایں طرحاں 6 لکھ توں 12 لکھ روپے سالانہ آمدݨ تے ٹیکس دی شرح 5 فیصد توں گھٹ کر تے 2.5 فیصد کرݨ دی تجویز ہئی تاں جو وزیراعظم دی ہدایت تے حکومت ایں آمدݨ یعنی 6 لکھ توں 12 لکھ روپے تے ٹیکس دی شرح ٻئی گھٹ کر تے صرف ہک فیصد کرݨ دا فیصلہ کیتے۔ ایں اقدام نال ایں کیٹگری اچ شامل تنخواہ دار طبقے کوں ودھیکی ریلیف ملسی اَتے انہاں دی مالی مشکلات اچ کمی آؤسی۔ ایں دے علاوہ میں اے وی واضح کریندا جو بجٹ تقریر توں اے تاثر ڳِھدا ڳئے جو پنشن تے ٹیکس لاگو تھیوݨ دی وجہ نال کمیوٹیشن اَتے گریجویٹی دی رقم تے وی ٹیکس لاگو تھیسی لیکن ایجھا کائنی جو لوک سالانہ ہک کروڑ توں ودھ پنشن وصول کریندن صرف انہاں تے ٹیکس لاگو کیتا ڳئے جݙاں جو وزیراعظم پاکستان دی خصوصی ہدایات تے 75 سال توں ودھ عمر آلے پنشنر کہیں وی قسم دے ٹیکس توں مُکت ہن۔
وزیر خزانہ آکھیا جو سولر آلات تے 18 فیصد سیلز ٹیکس لاگو کیتا ڳیا ہا جئیں کوں ہݨ گھٹ کر تے 10 فیصد کر ݙتا ڳئے۔ ایں ٹیکس دا اطلاق صرف 46 فیصد درآمدی پرزہ جات تے ہوسی جئیں نال امپورٹڈ سولر پینلز دی قیمت اچ صرف 4.6 فیصد ودھارا تھیسی۔ اساکوں درآمدی سولر پینلز تے مجوزہ جی ایس ٹی دے نفاذ توں پہلے ہی کجھ عناصر ولوں ناجائز منافع اَتے ذخیرہ اندوزی دی اطلاع ملی اے۔ ایں تجویز دے عملی نفاذ توں پہلے ای موقع پرست عناصر ولوں قیمتاں اچ خود ساختہ ودھارا کرݨ قابل مذمت اے۔ جیڑھا جو میں سینیٹ اچ آکھیا ہا میں انہاں عناصر کوں سختی نال متنبہ کرینداں جو حکومت کہیں کوں عوام دے استحصال دی اجازت نہ ݙیسی اَتے انہاں عناصر دے خلاف قانون دے مطابق سخت ترین کارروائی کیتی ویسی۔
وزیر خزانہ آکھیا جو بجٹ تقریر اچ ہائی برڈ گاݙیاں تے سیلز ٹیکس لاگو کرݨ دا اعلان کیتا ڳیا ہا، میں اے واضح کرݨ چاہنداں جو مقامی طور تے ٻݨائی ڳئی ہائی برڈ گاݙی تے سیلز ٹیکس رجیم اچ کوئی تبدیلی نئیں کیتی ویندی پئی۔ انہاں آکھیا جو وزیراعظم پاکستان دی خصوصی ہدایت تے ٹیکس فراڈ بارے ایف بی آر دے موجودہ اختیارات اَتے فنانس بل دے ذریعے مجوزہ تبدیلیاں دا ہک واری ولا غور نال جائزہ ڳِھدا ڳئے جئیں دے تحت ٹیکس فراڈ دی قابل اَتے ناقابل دست اندازی کیٹگریز بݨا ݙتیاں ڳئین۔ ہݨ مزید پنج کروڑ روپے تئیں دے کیسز اچ ایف بی آر بغیر عدالتی وارنٹ گرفتاری نہ کر سڳسی۔ ایں دے علاوہ گرفتاری کیتے ترے واری نوٹسز دے باوجود جاݨ بجھ تے انکوائری دا حصہ نہ بݨݨ، راہ فرار اختیار کرݨ دی کوشش کرݨ اَتے ریکارڈ کوں ٹیمپر کرݨ دی صورت اچ کارروائی کیتی ویسی۔ انہاں شرطاں دے باوجود گرفتاری دی منظوری کہیں ہک افسر دی بجائے ایف بی آر دی اعلیٰ سطحی ترائے رکنی کمیٹی ݙیسی اَتے گرفتار شدہ لوکاں کوں 24 گھنٹیاں اچ سپیشل جج دی عدالت اچ پیش کرݨ لازمی ہوسی۔ ایں دے علاوہ اے امر وی یقینی بݨایا ویسی جو ایں عمل اچ کہیں شہری نال زیادتی نہ تھیوے اَتے قانون اچ ݙتے ڳئے اختیارات دا ناجائز استعمال نہ تھیوے۔
وزیر خزانہ آکھیا جو قومی اسمبلی دی قائمہ کمیٹی برائے خزانہ تے محصولات دی زیادہ تر سفارشاں کوں وی مجوزہ ترمیمی فنانس بل اچ شامل کر ڳِھدا ڳئے جنہاں وچوں اہم سفارشاں دا ذکر کرݨ ضروری اے، مالی بل اچ ایں واری ای کامرس تے ٹیکس لاوݨ دے خصوصی اقدامات تجویز کیتے ڳئے ہن۔ انہاں اقدامات دی بنیادی وجہ ریٹیل بزنس اَتے ای کامرس وچال لیول پلینگ فیلڈ پیدا کرݨ ہا تاں جو معاشی سرگرمیاں اچ ای کامرس دی اہمیت کوں ݙیکھدے ہوئیں ای کامرس سرگرمیاں اچ شامل مائیکرو اَتے سمال بزنس کوں ہک سوکھے نظام تے منتقل کیتا ویندا پئے جتھاں انہاں تے ٹیکساں اچ وادھے دا اطلاق محدود بنیاد تے ہوسی۔ ایں اقدام نال ای کامرس اچ گھر توں کم کرݨ آلیاں اَتے نِکے کاروبار دی سہولت اچ ودھارا تھیسی۔
وزیر خزانہ آکھیا جو ماضی اچ لوک ظاہر کیتے ڳئے معاشی وسائل توں ودھ کر وݙیاں وݙیاں جائیداداں ڳھندے ہن۔ مجوزہ فنانس بل اچ انکم ٹیکس آرڈیننس دے سیکشن 114 سی دے تحت ایجھے لوکاں تے وݙیاں معاشی سرگرمیاں اچ حصہ گھنݨ تے پابندیاں لاوݨ دی تجویز ہئی۔ وزیراعظم پاکستان دی خصوصی ہدایات تے ایں نویں قانون دا اطلاق فی الوقت پنج کروڑ روپے مالیت دے رہائشی پلاٹ یا مکان، ݙاہ کروڑ روپے مالیت تئیں دے کمرشل پلاٹ یا جائیداد اَتے 70 لکھ روپے تئیں دی گاݙی دی خریداری تے نہ ہوسی۔ وفاقی حکومت کوں مناسب ویلھے تے انہاں مالیاتی حداں اچ کمی بیشی کرݨ دا اختیار ݙیوݨ دی تجویز اے۔ ایں اقدام نال معیشت کوں دستاویزی بݨاوݨ اچ مدد ملسی۔ موجودہ قانون دے تحت یکم جولائی 2024 توں پہلے ڳھدی ڳئی جائیداد تے 6 سال دی مدت لنگھݨ دے بعد کیپٹل گین ٹیکس دا اطلاق نئیں تھیندا تاں جو ایں جائیداد دی فروخت تے ساݙھے چار توں چھ فیصد تئیں ودہولڈنگ ٹیکس لاگو تھیندے۔ اے ٹیکس عمومی طور تے ریٹرن فائل کرݨ تے ریفنڈ دی شکل اچ واپس کر ݙیتا ویندے جئیں اچ تاخیر دی وجہ نال لوکاں کوں مشکلات دا سامݨا کرݨا پوندے۔ وزیراعظم دی ہدایات تے اے فیصلہ کیتا ڳئے جو 15 سال یا ایں توں ودھ مدت تئیں ذاتی استعمال اچ رہوݨ آلی رہائش تے ایں ودہولڈنگ ٹیکس دا اطلاق نہ ہوسی۔ ایں سہولت دے استعمال کوں روکݨ کیتے ایں سہولت دا اطلاق 15 سال اچ صرف ہک ذاتی جائیداد دی فروخت تے ہوسی۔
وزیر خزانہ آکھیا جو ملک اچ برآمدات اچ ودھارے کیتے کجھ سالاں توں برآمدی سہولت سکیم متعارف کرائی ڳئی ہئی جئیں اچ ایکسپورٹرز کوں بغیر ڈیوٹی اَتے ٹیکس ݙتے خام مال درآمد کرݨ دی موکل ݙتی ڳئی ہئی۔ پچھلے ترائے سال دے اعداد و شمار توں ثابت تھیندے جو ایں سکیم دے تحت ݙتی ڳئی رعایت پاروں پاکستان اچ پیدا شدہ کپاہ، کپاہ اَتے دھاڳے دی قیمت اَتے درآمد شدہ شئیں دی قیمتاں اچ نشابر فرق پیدا تھیا جئیں پارووں کپاہ دی فصل اَتے ایں دے کاشتکاراں تے بُرے اثرات پئے ہن۔ درآمدی اَتے ملکی پیداوار اچ ایں فرق کوں مکاوݨ کیتے اے فیصلہ کیتا ڳئے جو کپاہ اَتے دھاڳے دی درآمد تے سیلز ٹیکس اَتے ڈیوٹی دی چھوٹ مکا ݙیتی ونجے۔ ایں اقدام نال کپاہ دی پیداوار ودھسی، سپننگ ملاں دی بحالی تھیسی اَتے غیر ملکی زر مبادلہ دی بچت ہوسی۔
انہاں آکھیا جو اساں فنڈ پروگرام دے تحت ملک اچ مالیاتی نظم و ضبط اچ توازن قائم کرݨ دی کوشش کریندے پئیوں اَتے انہاں بیان کردہ ٹیکس رعایتاں دے نتیجے اچ ٹیکس وسائل اچ ڳھٹکی کوں پورا کرݨ کیتے ترائے مزید بجٹ تجویزاں ایں ایوان اچ پیش کیتیاں ویندی پئن۔ انہاں اقدامات اچ اے خیال رکھیا ڳئے جو صنعتی اَتے کاروباری طبقے تے ٻیا بوجھ نہ پاتا ون٘ڄے۔ کوشش اے جو اے نویں ٹیکس اقدامات صاحب حیثیت لوکاں تے لاگو کیتے ون٘ڄن۔ میں اے وی واضح کرݨ ضروری سمجھداں جو وزیراعظم پاکستان دی خصوصی ہدایات تے صنعتاں کوں وی نویں ٹیکس اقدامات توں محفوظ رکھݨ دی کوشش کیتی ڳئی اے تاں جو ساݙیاں صنعتاں عالمی منڈیاں اچ مسابقت دے قابل تھی سڳݨ۔
وزیر خزانہ آکھیا جو انکم ٹیکس دے ضمن اچ سب توں پہلے تجویز اے جو میوچل فنڈز ولوں کمپنیاں کوں جاری کردہ ڈیویڈنڈ اچوں ڈیبٹ پورشن توں حاصل شدہ آمدن تے ٹیکس دی شرح 25 فیصد توں ودھا تے 29 فیصد کیتی ونجے۔ واضح راہوے جو انہاں کمپنیاں دے ݙوجھے ذرائع آمدن تے 29 فیصد دی شرح پہلے توں لاگو اے، کارپوریشناں اَتے کمپنیاں ولوں گورنمنٹ سکیورٹیز اچ کیتی ڳئی سرمایہ کاری تے تھیوݨ آلے منافع تے ٹیکس دی شرح 20 فیصد کرݨ دی تجویز اے، میں اتھاں اے ڳالھ واضح کر ݙیواں جو حکومت دی ہک ترجیح اے وی اے جو نجی کاروباراں کوں زیادہ توں زیادہ قرضے مل سڳݨ۔
انہاں آکھیا جو پولٹری دی صنعت اچ ارباں روپے دی سرمایہ کاری تھیندی پئی اے اَتے ایں صنعت اچ چوزیاں دی ہیچری دا کاروبار ہک اہم جزو دی حیثیت رکھیندے لیکن ایں توں وصول تھیوݨ آلا ٹیکس نہ تھیوݨ دے برابر اے، لہٰذا ایں دی درستی کیتے تجویز کیتا ویندا پئے جو ہیچری دے ہک ݙینھ دے چوزیاں تے ݙاہ روپے فی چوزہ فیڈرل ایکسائز ڈیوٹی لاگو کیتی ونجے تاں جو قومی آمدنی اچ ایں شعبے دا حصہ وی شامل تھی سڳے۔ وزیر خزانہ آکھیا جو ایران۔ اسرائیل جنگ پاروں اساݙے خطے دے معاشی توازن تے منفی اثرات مرتب تھیوݨ دا امکان اے۔ میں ایں معزز ایوان کوں یقین ݙیوینداں جو حکومت انہاں سارے معاملیاں تے اَتے انہاں دے نتیجے اچ ساݙی معیشت تے ممکنہ اثرات تے نظر رکھی ہوئی اے۔ وزیراعظم پاکستان ایں بارے ہک اہم کمیٹی 14 جون کوں ٻݨا ݙتی ہئی جئیں اچ میݙے علاوہ متعلقہ وزرا اَتے اعلیٰ حکام شامل ہن۔
